Program strategiczny obszary wiejskie Departament Rolnictwa i Geodezji Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego

 Od pokoleń tradycja pasterska była podstawą egzystencji Sądecczyzny budując tożsamość mieszkańców, atrakcyjność turystyczną regionu, dając możliwości utrzymania wielopokoleniowych rodzin oraz chroniąc bioróżnorodność. W latach przełomu ustrojowego zmniejszyła się rynkowa atrakcyjność pasterstwa jako zawodu. Młode pokolenia mieszkańców Sądecczyzny nie były motywowane do podtrzymania tradycji. Malownicze niegdyś górskie polany śródleśne podlegając sukcesji roślinnej traciły swoje walory krajobrazowe. Według szacunków w ostatnim trzydziestoleciu blisko 30 % polan w Tatrach i Beskidach zarosło lasem, a dalsze 30% skazane jest na zaniknięcie (więcej informacji: www.goralekarpat.pl Konferencja pasterska)

Czy Program strategiczny obszary wiejskie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego będzie szansą dla naszego regionu? W dokumencie czytamy:

 Wypas kulturowy uznaje się obecnie za aktywny czynnik kreowania nowych miejsc pracy w tradycyjnych dotąd zawodach i turystyce, a także kierunek rozwoju produktów regionalnych i usług opartych na znanych od setek lat technikach i technologiach związanych z gospodarką pasterską i specyficzną funkcją przeżuwaczy (naturalne kosiarki). Utrzymanie wypasu kulturowego jawi się zatem, jako niezbędny czynnik zachowania materialnego dziedzictwa regionów górskich, a przede wszystkim tradycyjnych budowli pasterskich i polaniarskich, niegdyś powszechnie występujących w krajobrazie, a zagrożonych brakiem wykorzystania i inwestycji związanych z ich utrzymaniem.

Przewidziane są środki m.in. na: 

Zrównoważone gospodarowanie na terenie Karpat (str. 71 Dokumentu)

Zakres rzeczowy: 

1. Utworzenie i wyposażenie 100 grup pasterskich;

2. Budowa 2 małych ubojni;

3. Szkolenia zawodowe dla hodowców zwierząt przeżuwających (baców i juhasów, hodowców owiec, kóz, koni oraz bydła) oraz wsparcie finansowe czempionatów hodowlanych i wystaw- prace hodowlane (związki hodowców);

4. Tworzenie i rozwój grup hodowlanych posiadaczy zwierząt;

5. Opracowanie materiałów etnograficznych dotyczących zagrody oraz zastosowanie dorobku naukowego w następujących obszarach: zagrody, budownictwo inwentarskie i inne obiekty gospodarskie nawiązujące stylem, funkcjonalnością i zdobnictwem do tradycji regionu.

Szacowana wartość całkowita: 17 600 000 zł

Opis sposobu szacowania wartości całkowitej:

• 100 baców, stada wielkości 500 sztuk owiec oraz 2-4 sztuki krów Polskich Czerwonych, obszar wypasu 1 stada-40 ha pastwisk+ 1 bacówka + szlak „oscypkowy”, 
• 5 mln zł-po 50 tys. zł -budowa 1 bacówki wraz z koszarem i poidłami (x100 bacówek),
• 8 mln zł- po 80 tys. zł-koszt przygotowania do wypasu 1 pastwiska dla stada 500 sztuk owiec-(2 000 zł za wykoszenie 1 ha traw w terenach górskich z wywiezieniem biomasy x 40 ha pastwiska) rekultywacja zdegradowanych pastwisk jako przygotowanie do wypasu (x 100 bacówek), 
• 20 tys. zł- budowa 200 km szlaku oscypkowego do nowych bacówek (100 zł za wytyczenie 1 km szlaku), 
• 4 mln zł- budowa dwóch małych ubojni, 
• 70 tys zł- zorganizowanie akcji informacyjnej skierowanej do mieszkańców rejonów górskich propagującej celowość tworzenia grup pasterskich, 
• 70 tys zł-zorganizowanie akcji informacyjnej skierowanej do przedstawicieli Jednostek Samorządu Terytorialnego oraz instytucji branżowych i organizacji pozarządowych, 
• 20 tys zł opracowanie materiałów etnograficznych dotyczących zagrody oraz zastosowanie dorobku naukowego w następujących obszarach: zagrody, budownictwo inwentarskie i inne obiekty gospodarskie nawiązujące stylem, funkcjonalnością i zdobnictwem do tradycji regionu.
• 420 tys zł- szkolenia zawodowe dla hodowców zwierząt przeżuwających (baców i juhasów, hodowców owiec, kóz, koni oraz bydła) oraz wsparcie finansowe czempionatów hodowlanych i wystaw.